الگوی سر و شانه در تحلیل تکنیکال+انواع و نحوه شناسایی آن

واژه “تحلیل تکنیکال” به بررسی رفتار بازار از طریق نمودارها و الگوهای قیمت اشاره دارد و یکی از ابزارهای کلیدی برای سرمایه‌گذاران و معامله‌گران در بازارهای مالی است. در این میان، الگوهای قیمتی به عنوان راهنماهایی برای پیش‌بینی حرکت‌های آتی بازار می‌توانند نقش مهمی ایفا کنند. یکی از الگوهای مشهور و کارآمد در تحلیل تکنیکال، الگوی سر و شانه است که به عنوان یک سیگنال معکوس روند شناخته می‌شود. این الگو، با ساختاری منحصر به فرد که شامل سه قله است، می‌تواند تغییرات قابلی توجهی را در روند صعودی و نزولی بازارها نمایان سازد. درک صحیح از این الگو و کاربرد آن در تحلیل‌های مالی، به معامله‌گران این امکان را می‌دهد که نقاط ورود و خروج بهینه‌تری را شناسایی کنند و ریسک‌های مرتبط با معاملات خود را کاهش دهند. در این مقاله از متاگلد، به بررسی مفهوم، ساختار و روش‌های تشخیص الگوی سر و شانه خواهیم پرداخت و اهمیت آن را در استراتژی‌های معاملاتی مورد بحث قرار خواهیم داد.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سر و شانه (Head and Shoulders) یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است و معمولاً به عنوان یک الگوی معکوس شناخته می‌شود که پیش‌بینی کننده تغییر روند قیمت است. این الگو معمولاً در روندهای صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده احتمال تغییر روند به سمت نزولی است. الگوی سر و شانه از سه قله تشکیل شده است:

• شانه چپ (Left Shoulder): قیمت ابتدا افزایش یافته و سپس کاهش می‌یابد. این قله معمولاً پایین‌تر از قله‌ی سر قرار دارد.
• سر (Head): پس از شانه چپ، قیمت مجدداً افزایش می‌یابد و قله‌ای بالاتر از شانه چپ ایجاد می‌کند. این قله به عنوان “سر” شناخته می‌شود.
• شانه راست (Right Shoulder): قیمت پس از تشکیل سر دوباره کاهش می‌یابد و سپس مجدداً افزایش می‌یابد، اما این بار قله تشکیل شده در این مرحله معمولاً پایین‌تر از قله‌ی سر است و مشابه شانه چپ می‌باشد.

انواع الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه دو نوع اصلی دارد که شامل الگوی سر و شانه عادی و الگوی سر و شانه وارونه می‌شود. در ادامه هر یک از این الگوها را توضیح می‌دهیم:

الگوی سر و شانه عادی (Normal Head and Shoulders)

• تشکیل: این الگو معمولاً در روندهای صعودی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده معکوس شدن روند به سمت نزولی است. الگوی عادی شامل سه قله است که به ترتیب شانه چپ، سر و شانه راست نامیده می‌شوند.
• شکل:

شانه چپ: قله اول که قیمت به اوج می‌رسد و سپس کاهش می‌یابد.

سر: فرورفتگی دوم که معمولاً عمیق‌تر از شانه چپ است و قیمت به یک زیرنقطه پایین‌تر می‌رسد.

شانه راست: قله دوم که معمولاً بالاتر از شانه چپ است.

• خط گردن: قله سوم که معمولاً پایین‌تر از سر، ولی مشابه شانه چپ است.

الگوی سر و شانه معکوس   (Inverse Head and Shoulders)

• تشکیل: این الگو معمولاً در روندهای نزولی تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده معکوس شدن روند به سمت صعودی است.
• شکل:

شانه چپ: فرورفتگی اول که قیمت ابتدا به یک نقطه پایین می‌رسد و سپس افزایش می‌یابد.

سر: فرورفتگی دوم که معمولاً عمیق‌تر از شانه چپ است و قیمت به یک زیرنقطه پایین‌تر می‌رسد.

شانه راست: فرورفتگی سوم که معمولاً بالاتر از سر اما پایین‌تر از شانه چپ است.

• خط گردن: مانند الگوی عادی، در اینجا نیز با اتصال بالاترین نقاط بین شانه‌ها، خط گردن شکل می‌گیرد. شکستن این خط به سمت بالا تأیید کننده تغییر روند به سمت صعودی است.

نکات مهم

• حجم معاملات: در هر دو نوع الگو، توجه به حجم معاملات می‌تواند تأیید کننده معتبر بودن الگو باشد. در الگوی عادی، حجم معمولاً در شانه چپ زیاد است، در سر کم می‌شود و در شانه راست افزایش می‌یابد. در الگوی وارونه نیز روند مشابهی وجود دارد.
• مدت زمان: این الگوها ممکن است در بازه‌های زمانی مختلف (روزانه، هفتگی یا ماهانه) شکل بگیرند و باید با دقت شناسایی شوند.

نحوه شناسایی و تجارت با الگوی سر و شانه

شناسایی و تجارت با الگوی سر و شانه به عنوان یکی از الگوهای تحلیل تکنیکال، شامل مراحل خاصی است. در ادامه، به توضیح نحوه شناسایی این الگو و همچنین نکاتی برای تجارت با آن می‌پردازیم:

نحوه شناسایی الگوی سر و شانه

• شکل‌گیری قله‌ها:
• این الگو شامل سه قله است: دو شانه و یک سر. شانه‌های الگو معمولاً تقریباً هم سطح‌اند، در حالی که قله سر بالاتر از شانه‌ها قرار دارد.
• ترتیب شکل‌گیری قله‌ها به‌صورت زیر است:

شانه چپ: قله اول

سر: قله دوم (بالاترین نقطه)

شانه راست: قله سوم (قله‌ای شبیه به شانه چپ)

• خط گردن
• پس از شکل‌گیری قله‌ها، یک خط مستقیم به‌عنوان “خط گردن” ترسیم می‌شود که معمولاً در پایین‌ترین نقاط شانه‌ها قرار دارد.
• این خط می‌تواند افقی یا شیب‌دار باشد.
• تأیید الگو
• برای تأیید الگوی سر و شانه، قیمت باید خط گردن را به سمت پایین بشکند. این شکستن به عنوان سیگنالی برای تغییر روند از صعودی به نزولی در نظر گرفته می‌شود.
• حجم معاملات نیز باید در زمان شکستن خط گردن افزایش یابد تا اعتبار الگو بیش‌تر شود.

تجارت با الگوی سر و شانه

• زمان ورود به معامله
• پس از شکستن خط گردن، معامله‌گران معمولاً وارد موقعیت فروش می‌شوند. نقطه ورود می‌تواند در نزدیکی سطح خط گردن باشد.
• نقاط توقف (Stop Loss)
• برای مدیریت ریسک، تعیین یک نقطه توقف مهم است. معمولاً این نقطه بالای شانه راست قرار می‌گیرد تا در صورت عدم صحت الگو، خسارت کم‌تری متوجه معامله‌گر شود.
• هدف قیمت
• برای تعیین هدف قیمت، ارتفاع بین بالاترین قله (سر) و خط گردن را اندازه‌گیری کرده و همان مقدار را از نقطه شکسته شده به سمت پایین اضافه کنید.
• این هدف می‌تواند به عنوان سطحی برای خروج از معامله مورد استفاده قرار گیرد.
• توجه به سیگنال‌های تأییدی

برای افزایش دقت پیش‌بینی‌ها، به سایر سیگنال‌های تکنیکال (مانند اندیکاتورها) توجه داشته باشید و در صورت تأیید الگو، استراتژی معاملاتی خود را تنظیم کنید.

الگوی سر و شانه ابزار مؤثری برای شناسایی تغییرات روند در بازار است. با توجه به مراحل شناسایی و روش‌های مدیریت تجارت، معامله‌گران می‌توانند از این الگو به‌منظور بهینه‌سازی تصمیمات معاملاتی خود بهره‌برداری کنند. همچنین، مهم است که همیشه ریسک‌های مرتبط با معاملات را در نظر داشته باشید و از روش‌های مدیریت ریسک مناسب استفاده کنید.

مفاهیم حمایتی و مقاومتی در الگوی سر و شانه

حمایت و مقاومت دو مفهوم کلیدی در تحلیل تکنیکال هستند که به شناسایی سطوح قیمتی مهم در بازار کمک می‌کنند.

• سطح حمایت: سطحی است که قیمت در آن ریزش نمی‌کند و سرمایه‌گذاران تمایل به خرید دارایی در این سطح دارند. این سطح معمولاً در نقاطی ایجاد می‌شود که قیمت به طور مکرر از آنجا بازگشته و نمی‌تواند پایین‌تر از آن برود.
• سطح مقاومت سطحی است که قیمت در آن بالا نمی‌رود و سرمایه‌گذاران تمایل به فروش دارایی در این سطح دارند. قیمت در این نقاط معمولاً با فشار فروش مواجه شده و به پایین برمی‌گردد.

نقش خط گردن در الگوی سر و شانه

خط گردن در الگوی سر و شانه، خطی است که نقاط پایین بین شانه‌ها را به هم متصل می‌کند. این خط یکی از مهم‌ترین سطوح حمایتی یا مقاومتی در این الگو محسوب می‌شود.

• چگونگی ترسیم خط گردن
• بعد از شناسایی شانه چپ و راست و سر در الگوی سر و شانه، نقاط پایین ایجاد شده بین شانه‌ها را شناسایی کنید.
• سپس با کشیدن یک خط افقی یا مایل که این نقاط را به هم متصل می‌کند، خط گردن را رسم کنید.
• اگر این الگو به صورت معمول شکل گرفته باشد، خط گردن به وضوح قابل شناسایی است.

عملگرد خط گردن

• شکست خط گردن: وقتی قیمت به زیر خط گردن می‌شکند، این شکست معمولاً به عنوان یک سیگنال فروش در نظر گرفته می‌شود و نشان‌دهنده شروع یک روند نزولی جدید است. در این نقطه، خط گردن ممکن است به عنوان سطح مقاومت جدید عمل کند.
• حمایت در الگوی وارونه: در الگوی سر و شانه وارونه، خط گردن زمانی که قیمت بالای آن شکسته شود، به عنوان سطح حمایت عمل می‌کند.

چگونگی استفاده از سطوح حمایت و مقاومت در تحلیل

• تشخیص الگوها: شناسایی الگوهای سر و شانه به شما کمک می‌کند تا سطوح مهم حمایت و مقاومت را شناسایی کنید.
• تایید سیگنال‌ها: به محض شکست قیمت از خط گردن یا هر سطح حمایت و مقاومتی دیگر، بررسی کنید که آیا حجم معاملات افزایش یافته است یا خیر. یک شکست معتبر معمولاً با افزایش حجم همراه است.
• مدیریت ریسک: می‌توانید از سطوح حمایت و مقاومت برای تنظیم نقاط توقف ضرر (Stop loss) استفاده کنید. به عنوان مثال، در صورت فروش، می‌توانید توقف ضرر خود را کمی بالاتر از خط گردن قرار دهید.
• هدف‌گذاری قیمتی: به کمک اندازه‌گیری فاصله بین بالاترین نقطه سر و خط گردن (در الگوی سر و شانه عادی) یا بالاترین نقطه در الگوی وارونه، می‌توانید هدف قیمتی خود را مشخص کنید.

مفاهیم حمایت و مقاومت در الگوی سر و شانه به تحلیلگران کمک می‌کند تا نقاط ورود و خروج مناسبی را شناسایی کنند. با توجه به نقش خط گردن به عنوان یک سطح کلیدی، بررسی شکست‌ها و تأیید آن‌ها با استفاده از حجم معاملات می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های بهینه در معاملات کمک کند.

اندیکاتورها و ابزارهای مرتبط با الگوی سر و شانه

برای تأیید الگوی سر و شانه و افزایش دقت تحلیل، می‌توانید از چندین اندیکاتور و ابزار تکنیکال استفاده کنید. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• میانگین متحرک (Moving Averages)

میانگین‌های متحرک به شناسایی روند کلی کمک می‌کنند. استفاده از میانگین‌های متحرک ساده (SMA) یا نمایی (EMA)  به طور هم‌زمان می‌تواند به معامله‌گران کمک کند تا نقاط ورود و خروج را بهتر شناسایی کنند. می‌توانید چرخش میانگین‌های متحرک به عنوان نشانه‌ای برای تغییر روند و تأیید الگوی سر و شانه در نظر بگیرید.

• اندیکاتور RSI (Relative Strength Index)

RSI یک اندیکاتور نوسانی است که قدرت روند را اندازه‌گیری می‌کند. اگر RSI در حین تشکیل الگوی سر و شانه به طور مداوم در منطقه‌اشباع خرید (بالاتر از 70) کاهش یابد، ممکن است تأیید کننده احتمال معکوس شدن روند باشد. بالعکس، در الگوی سر و شانه وارونه، RSI اگر در منطقه‌اشباع فروش (پایین‌تر از 30) باشد و سپس شروع به افزایش کند، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر روند به سمت صعودی باشد.

• MACD (Moving Average Convergence Divergence)

MACD ابزاری برای شناسایی تغییرات روند و ضعف روند قبلی است. تقاطع خطوط MACD می‌تواند تأیید کننده الگوی سر و شانه باشد. برای مثال، زمانی که خط MACD به زیر خط سیگنال قطع می‌شود و الگوی سر و شانه شکسته می‌شود، این ممکن است نشانه‌ای از تغییر روند به سمت نزولی باشد.

• الگوهای شمعی (Candlestick Patterns)

الگوهای شمعی در تقویت و تأیید الگوی سر و شانه به کار می‌روند. مثلاً شمع‌های معکوس (مثل Hammer یا Engulfing Patterns ) که در نزدیکی خط گردن تشکیل می‌شوند، می‌توانند نقاط قوت را به تأیید این الگو نشان دهند. به‌ویژه در نزدیکی شکست، شمع‌های قوی ممکن است نشانه‌ای از ادامه روند باشند.

• حجم معاملات (Volume)

حجم تراکنش در تأیید، اثر بسیار مهمی دارد. در الگوی سر و شانه، volume باید در هنگام تشکیل شانه چپ بالا باشد، در سر کاهش یابد و سپس در شانه راست تا هنگام شکست از خط گردن افزایش یابد. یک شکست معتبر معمولاً با افزایش حجم همراه است.

• باندهای بولینگر (Bollinger Bands)

باندهای بولینگر نشانه‌ای از نوسانات بازار را ارائه می‌دهند. زمانی که قیمت به باند پایینی نزدیک می‌شود و الگوی سر و شانه شکل می‌گیرد، می‌تواند نشان‌دهنده خرید بیش از حد باشد. اگر قیمت به باند بالایی شکسته شود، این هم ممکن است تأیید کننده وقوع الگو باشد.

• سطوح فیبوناچی (Fibonacci Levels)

استفاده از سطوح اصلاحی فیبوناچی در تحلیل حرکات قیمت به شناسایی سطوح حمایت و مقاومت در نزدیکی خط گردن کمک می‌کند. اگر قیمت به یکی از سطوح فیبوناچی نزدیک شود و همزمان الگوی سر و شانه شکل بگیرد، این ممکن است تأیید کننده اعتبار الگو باشد.

استفاده از این اندیکاتورهای مرتبط با الگوی سر و شانه به معامله‌گران کمک می‌کند تا تحلیل خود را تقویت کرده و تأییدات بیشتری برای تصمیمات معاملاتی خود بدست آورند. ترکیب چندین ابزار و اندیکاتور تصمیم‌گیری را دقیق‌تر و مطمئن‌تر می‌کند.

استراتژی‌های معاملاتی در الگوی سر و شانه

الگوی سر و شانه یکی از الگوهای محبوب در تحلیل تکنیکال است که به شناسایی تغییر روند کمک می‌کند. برای بهره‌برداری از این الگو، می‌توانید استراتژی‌های معاملاتی مختلفی را دنبال کنید. در زیر برخی از این استراتژی‌ها را بررسی می‌کنیم:

1. استراتژی ورود بعد از شکستن خط گردن

• تشخیص الگو: ابتدا باید الگوی سر و شانه را شناسایی کنید و خط گردن را رسم کنید.
• شکست: زمانی که قیمت به زیر خط گردن شکسته می‌شود، این شکست معمولاً سیگنالی برای ورود به معامله فروش است.
• نقطه ورود: می‌توانید در هنگام شکست وارد معامله شوید. می‌توانید یک سفارش معلق خرید تعیین کنید (مثلاً کمی زیر خط گردن).
• مدیریت ریسک: توقف ضرر (Stop Loss) را معمولاً بالاتر از خط گردن قرار دهید.

2. تعیین هدف قیمتی

• هدف قیمتی: پس از شکستن الگو، با اندازه‌گیری فاصله بین بالاترین نقطه سر و خط گردن، هدف قیمتی خود را تعیین کنید. این فاصله را از نقطه شکست به سمت پایین (در الگوی سر و شانه عادی) یا بالا (در الگوی سر و شانه وارونه) اضافه کنید.

3. استفاده از تأییدات

• تأیید با اندیکاتور: پیش از ورود به معامله، تأییدات اضافی را به وسیله اندیکاتورهای تکنیکال (مثل RSI، MACD یا حجم) بگیرید.
• توجه به حجم: بررسی کنید که آیا افزایش حجم در هنگام شکست وجود دارد. یک شکست معتبر معمولاً با افزایش حجم همراه است.

4. مدیریت سرمایه و ریسک

• نسبت ریسک به پاداش: به دنبال نسبت ریسک به پاداش مناسبی باشید. به این معنی که هدف شما باید به حدی بیش‌تر از نقطه ورود باشد که حتی در صورت نادرست بودن پیش‌بینی، به شما اجازه دهد به نسبت معقولی از پایان سود برسید.
• تنظیم توقف ضرر: توقف ضرر را در سطوح معقول، معمولاً بالاتر از خط گردن تعیین کنید. این کار به شما کمک می‌کند در صورت نادرست بودن پیش‌بینی، ضرر را محدود کنید.

5. استراتژی خروج

• خروج از معامله: بعد از رسیدن به هدف قیمتی، می‌توانید با سود از معامله خارج شوید. همچنین می‌توانید از نقاط حمایت و مقاومتی بعدی نیز به عنوان نقاط خروج استفاده کنید.
• تنظیم موقتی توقف ضرر: می‌توانید در حین حرکت قیمت به سمت هدف قیمتی، توقف ضرر خود را به سمت بالا تنظیم کنید تا در صورت بازگشت قیمت، بخشی از سود خود را حفظ کنید.

6. الگوی سر و شانه وارونه

در الگوی سر و شانه وارونه، استراتژی مشابهی وجود دارد:

• شکست بالایی: ورود به خرید وقتی که قیمت بالای خط گردن شکسته می‌شود.
• تعیین هدف: مشابه الگوی عادی، با اندازه‌گیری فاصله بالاترین نقطه سر تا خط گردن، هدف قیمتی تعیین کنید.

7. استفاده از سطوح فیبوناچی

تعیین سطوح فیبوناچی: سطوح فیبوناچی را روی نمودار رسم کنید و نقاط ورودی و خروجی را در این سطوح تنظیم کنید.

استراتژی‌های معاملاتی مبتنی بر الگوی سر و شانه راهی موثر برای ورود و خروج از معاملات هستند. با دقت در شناسایی الگو و تأییدات آن، مدیریت ریسک مناسب و تعیین اهداف قیمتی، می‌توانید از این الگو به شیوه‌ای مؤثر استفاده کنید. در نهایت، همیشه به یاد داشته باشید که هیچ استراتژی معاملاتی تضمینی نیست و تحلیل بازار نیازمند مدیریت ریسک و رعایت قوانین مالی است.

اشتباهات رایج در الگو سر و شانه

شناسایی صحیح الگوی سر و شانه به تصمیم‌گیری‌های معاملاتی بهتری کمک می‌کند، اما برخی اشتباهات رایج وجود دارد که معامله‌گران ممکن است در فرآیند شناسایی این الگو مرتکب شوند. در زیر به برخی از این اشتباهات اشاره می‌شود:

1-      عدم شناسایی صحیح ساختار الگو

عدم وجود معیارهای مشخص: بعضی از معامله‌گران ممکن است مفاهیم اولیه الگو را به درستی درک نکرده و شانه‌ها و سر را به‌درستی شناسایی نکنند. باید توجه داشت که شانه‌ها باید به طور تقریبی هم‌سطح باشند و سر باید بالاتر از آن‌ها قرار گیرد.

2-      نادیده گرفتن روند قبلی

شکل‌گیری در روندهای نادرست: الگوی سر و شانه معمولاً در یک روند صعودی شکل می‌گیرد. اگر این الگو در یک روند نزولی یا در شرایط بازار بی‌ثبات شناسایی شود، احتمال موفقیت آن کاهش می‌یابد.

3-     عدم توجّه به حجم معاملات

بی‌توجهی به حجم در هنگام تشکیل الگو: حجم معاملات در هنگام شکل‌گیری الگو و شکست خط گردن بسیار مهم است. اگر حجم در هنگام شکست کاهش یابد، این ممکن است نشان‌دهنده اعتبار پایین شکست باشد. برخی معامله‌گران این نکته را نادیده می‌گیرند.

4-      شکست زودهنگام

ورود به معامله پیش از تایید: خرید و فروش بر اساس فرض الگو بدون تأیید شکست خط گردن می‌تواند منجر به معاملات غیرمطمئن و ضرر شود. لازم است ابتدا تأیید شکست را مشاهده کنید.

5-      عدم توجه به نوسانات بازار

نادیده گرفتن شرایط بازار: شناسایی الگوی سر و شانه باید با توجه به شرایط کلی بازار صورت گیرد. اطلاعات اقتصادی، اخبار و عوامل دیگر بر روی قیمت تأثیر می‌گذارند و نمی‌توان آن‌ها را نادیده گرفت.

6-      قفل شدن در الگوها

غفلت از الگوهای دیگر: بعضی از معامله‌گران تنها به الگوی سر و شانه توجه می‌کنند و از الگوهای دیگر که ممکن است در حال شکل‌گیری باشند، غافل می‌شوند. ممکن است بازار در حال شکل‌گیری یک الگوی دیگر (مثلاً مثلث، الگوی برگشتی دیگر) باشد.

7-     تعیین نامناسب نقاط توقف ضرر و سود

عدم رعایت نسبت ریسک به پاداش: تعیین نقاط توقف ضرر و سود باید بر اساس تحلیل دقیق و با توجه به سطوح حمایت و مقاومت انجام شود. برای مثال، توقف ضرر باید در سطح معقولی (بالا یا پایین از خط گردن) قرار گیرد.

8-      عدم شناسایی الگوی معکوس

نادیده گرفتن سیگنال‌های وارونه: برخی از معامله‌گران توجه کافی به الگوی سر و شانه وارونه ندارند، در حالی که این الگوها نیز سیگنال‌های معکوس توانمندی هستند.

9-     تحلیل نادرست بازار

استفاده از تحلیل تکنیکال بدون در نظر گرفتن تحلیل فاندامنتال: ممکن است چون تحلیل تکنیکال نشان‌دهنده الگوی سر و شانه باشد، فقط به آن توجه شود و عوامل بنیادی یا سایر نشانه‌ها نادیده گرفته شوند.

10-  پیش‌بینی‌های غیرواقعی

معامله بر اساس انتظارات غیرواقعی: برخی معامله‌گران ممکن است انتظار داشته باشند که قیمت حتماً به هدف قیمتی مشخص برسد یا اینکه روند به راحتی ادامه یابد، بدون اینکه به تغییرات ناگهانی در بازار توجه کنند.

شناسایی الگوی سر و شانه نیاز به دقت و توجه به جزئیات دارد. با آگاهی از این اشتباهات رایج، می‌توانید شانس خود را برای شناسایی صحیح الگو و اتخاذ تصمیمات مناسب افزایش دهید.

نمونه‌هایی از عملکرد الگوی سر و شانه در بازارهای مالی

در زیر به چند نمونه واقعی از بازارهای مالی و چگونگی عملکرد الگوی سر و شانه می‌پردازیم:

• بازار سهام  (Stock Market)

نمونه: سهام شرکت Apple Inc. (AAPL)

در نمودار قیمت سهام  AAPL، الگوی سر و شانه ممکن است زمانی که قیمت در یک روند صعودی متوقف می‌شود شکل بگیرد.

• شانه چپ: قیمت صعودی می‌شود و سپس شروع به کاهش می‌کند.
• سر: قیمت به بالاترین نقطه خود می‌رسد و سپس دوباره کاهش می‌یابد.
• شانه راست: در این مرحله، قیمت دوباره صعودی می‌شود اما از بالاترین نقطه سر پایین‌تر است و پس از آن به زیر خط گردن شکسته می‌شود.
• عملکرد: پس از شکست خط گردن، قیمت معمولاً به روند نزولی ادامه می‌دهد و می‌تواند به سطح هدفی که با استفاده از فاصله سر تا خط گردن تعیین شده، برسد.

• بازار ارز (Forex Market)

نمونه: جفت ارز EUR/USD

در معاملات Forex، الگوی سر و شانه می‌تواند در نمودار روزانه جفت ارز یورو به دلار مشاهده شود.

• شانه چپ: یورو به قیمت اولیه بالاتری می‌رسد (مثلاً 1.2000) و سپس کاهش می‌یابد.
• سر: بعد از کمی اصلاح، قیمت به 1.2400 می‌رسد و دوباره کاهش می‌یابد.
• شانه راست: مجدداً قیمت به 1.2100 می‌رسد و سپس به سمت پایین شکسته می‌شود.
• عملکرد: پس از تعیین شکست زیر خط گردن، معامله‌گران می‌توانند موقعیت فروش باز کنند و انتظار داشته باشند که قیمت به سمت اهداف پایین‌تر حرکت کند.

• بازار کالایی (Commodity Market)

نمونه: قیمت طلا (Gold)

نمودار قیمت طلا ممکن است نشان‌دهنده الگوی سر و شانه باشد، به ویژه زمانی که قیمت به سمت نقاط اوج حرکت کند.

• شانه چپ: قیمت طلا به یک قله می‌رسد و سپس کاهش می‌یابد.
• سر: قیمت به قله‌ی بالاتری می‌رسد و سرعت به سمت پایین تغییر می‌کند.
• شانه راست: بعد از اصلاح، قیمت به نزول به قیمتی پایین‌تر از شانه چپ می‌رسد.
• عملکرد: پس از شکست زیر خط گردن، قیمت طلا با کاهش بیش‌تری مواجه می‌شود و می‌تواند به سطوح مشخصی (مثل پشتیبانی تاریخی) برسد.

• بازار ارزهای دیجیتال (Cryptocurrency Market)

نمونه: بیت‌کوین (Bitcoin)

در بازار ارز دیجیتال، بیت‌کوین غالباً الگوی سر و شانه را در مقاطع زمانی مختلف نشان می‌دهد.

• شانه چپ: قیمت به اوج 65,000 دلار می‌رسد و سپس به 55,000 دلار کاهش می‌یابد.
• سر: سپس قیمت به 70,000 دلار می‌رسد و مجدداً کاهش می‌یابد.
• شانه راست: قیمت دوباره صعود می‌کند، اما به 60,000 دلار نمی‌رسد و سپس به سمت پایین به زیر 55,000 دلار می‌شکند.
• عملکرد: با شکست نقطه 55,000 دلار، بیت‌کوین به روند نزولی ادامه می‌دهد و ممکن است به سطوح حمایتی پایین‌تر برسد.

الگوی سر و شانه نمونه‌ای از تجزیه و تحلیل تکنیکال است که در بازارهای مختلف کاربرد دارد. در هر کدام از این مثال‌ها، درک ساختار الگو و بررسی حجم معاملات، تأییدات از طریق اندیکاتورها و رعایت مدیریت ریسک از اهمیت بالایی برخوردار است. شناسایی صحیح این الگو و تأثیرات آن بر روی تصمیمات معاملاتی تأثیر قابل توجهی در نتایج سرمایه‌گذاری دارد.

جمع‌بندی

الگوی سر و شانه به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین و مورد اعتمادترین الگوهای معکوس در تحلیل تکنیکال، نمایانگر تغییر روند در بازارهای مالی است. این الگو با ترکیبی از سه قله، که شامل دو قله کناری (شانه‌ها) و یک قله میانی (سر) است، سیگنالی قوی برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند. الگوی سر و شانه به‌ویژه در شناسایی نقاط ورود و خروج به معامله‌گران کمک می‌کند و به آن‌ها امکان می‌دهد تا تصمیمات بهتری برای مدیریت ریسک و سودآوری بگیرند. از دیگر نکات حایز اهمیت در استفاده از این الگو، توجه به حجم معاملات و تایید سیگنال‌های دیگر تکنیکال است که می‌تواند به دقت پیش‌بینی‌ها بیافزاید. در نهایت، تسلط بر این الگو و کاربرد صحیح آن در ترکیب با سایر ابزارهای تحلیلی، به استراتژی‌های معاملاتی قوی‌تر و موفق‌تری منجر می‌بیششود. آیا تا به حال با الگوی سر و شانه مواجه شده‌اید؟ تجربیات خود را در این باره با ما به اشتراک بگذارید. چه استراتژی‌های معاملاتی دیگر را برای شناسایی نقاط ورود و خروج موفق می‌دانید؟