قرارداد معاملات فیوچرز چیست(به زبان ساده)+مزایا و معایب آن

قراردادهای فیوچرز ابزاری قوی برای مدیریت ریسک و کسب سود در بازارهای مالی هستند که پتانسیل سود در بازارهای صعودی و نزولی را دارند. درک کامل اصول و استراتژی‌های مرتبط با این نوع معاملات می‌تواند به سرمایه‌گذاران و تریدرها کمک کند تا تصمیمات بهتری اتخاذ کرده و از فرصت‌ها بهره‌برداری کنند. در این مقاله سعی بر این داریم که با معرفی نحوه عملکرد فیوچرز، بازارهای مناسب معامله آن، مزایا و معایب معاملات فیوچرز شما را در راه کسب دانش کافی از این قرارداد یاری کنیم.

فیوچرز چیست؟

فیوچرز (Futures) یا قراردادهای آتی، قراردادهای مالی هستند که یکی از طرفین را ملزم به خرید و دیگری را به فروش دارایی با قیمت معین در تاریخ تعیین شده می‌کند. فیوچرز اغلب برای تجارت کالاها، ارزها یا ابزارهای مالی استفاده می‌شوند. تریدرها (Traders) از قراردادهای آتی برای محافظت از خود در برابر تغییرات قیمت (Hedging) یا شرط‌بندی روی تغییرات آن در آینده استفاده می‌کنند.

بازارهای مناسب معامله فیوچرز

معامله‌های آتی در بازارهای مختلفی امکان‌پذیر است. برخی از بازارهای مناسب برای معامله فیوچرز به شرح زیر است:

1-بازارهای کالا: شامل نفت، طلا، نقره، گندم، ذرت و سایر کالاهای اساسی

2-بازارهای مالی: شامل قراردادهای فیوچرز بر روی شاخص‌های سهام مانند S&P 500 و NASDAQ

3-بازارهای ارزهای دیجیتال: چندین صرافی مانند BitMe و Binance قرارادهای فیوچرز بر روی ارزهای دیجیتال ارائه می‌دهند.

4-بازار فارکس: برخی از بروکرها امکان قراردادهای آتی بر روی جفت ارزها را فراهم می‌کنند.

5-بازار اوراق بهادار: شامل قراردادهای فیوچرز بر روی اوراق قرضه و دیگر ابزارهای مالی است.

هر کدام از این بازارها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند و انتخاب آن‌ها بستگی به استراتژی معاملاتی و ریسک‌پذیری شما دارد. در این قراردادهای آتی، آشنایی با تحلیل بازار، مدیریت ریسک و بررسی روندهای قیمتی بسیار مهم است.

نحوه عملکرد فیوچرز

معاملات آتی شامل چندین جز و فرایند کلیدی است که در اینجا نحوه عملکرد آن توضیح داده شده است:

قراردادها (Contracts)

قراردادهای آتی توافق‌نامه‌هایی هستند که میان دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ معین و با قیمت تعیین شده در آینده شکل می‌گیرند. هر قرارداد فیوچرز شامل جزئیات دقیق در مورد دارایی پایه (مانند کالا، ارز یا شاخص سهام) است. همچنین اطلاعاتی مانند تاریخ انقضا، قیمت قرارداد، مارجین و نحوه تسویه نیز در قراردادها ذکر می‌شود.

شرکت‌کنندگان در بازار

دو نوع اصلی از شرکت‌کنندگان در بازار فیوچرز وجود دارد:

پوشش‌دهندگان ریسک (Hedgers): تولیدکنندگان یا مصرف‌کنندگان یک دارایی که می‌خواهند خطر نوسانات قیمت را کاهش دهند.

سفته‌بازان (Speculators): این معامله‌گران به دنبال کسب سود از تغییرات قیمت هستند. آن‌ها معمولاً علاقه مستقیمی به دارایی پایه ندارند.

مارجین (Margin) موردنیاز

معامله‌گران ملزم به ارسال مارجین (سرمایه اولیه) هستند که درصدی از ارزش کل قرارداد است. این به‌عنوان یک سپرده امنیتی عمل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که معامله‌گران می‌توانند زیان‌های احتمالی را پوشش دهند.

اهرم (Leverage)

در معاملات آتی معمولاً استفاده از اهرم را امکان‌پذیر است، به این معنی که معامله‌گران می‌توانند موقعیت‌های بزرگ (positions) را با مقدار نسبتاً کمی سرمایه کنترل کنند. درحالی‌که اهرم می‌تواند سود را افزایش دهد، ریسک را نیز بیش‌تر می‌کند.

علامت‌گذاری بازار

حساب‌های آتی روزانه برای نمایش سود یا زیان تعدیل می‌شوند. این فرایند که مارک کردن بازار نامیده می‌شود، تضمین می‌کند که سود و زیان در پایان هر روز معاملاتی مشخص شود.

تسویه‌حساب

در معاملات آتی، تسویه به فرایندی اطلاق می‌شود که در آن تعهدات یک قرارداد انجام می‌شود. این عمل معمولاً به دو روش انجام می‌شود.

1-تسویه نقدی: سود یا زیان معامله به صورت نقدی (اغلب دلار آمریکا) پرداخت می‌شود. وجه نقد، بر اساس قیمت بازار در انقضای قرارداد بین خریدار و فروشنده منتقل می‌شود.

2-تسویه فیزیکی: کالای واقعی تحویل داده می‌شود.

توجه به این نکته مهم است که مکانیسم دقیق ممکن است بسته به مبادلات آتی و قراردادهای خاص مربوط به آن متفاوت باشد، بنابراین باید به جزئیات ذکر شده در قرارداد دقت شود.

تاریخ انقضا

هر قرارداد آتی دارای یک تاریخ انقضا است و معامله‌گران هنگام ورود به موقعیت‌ها باید از آن آگاه باشند.

بسترهای معاملاتی

معاملات آتی معمولاً در صرافی‌ها (مانند بورس کالای شیکاگو) معامله می‌شوند، جایی که خریداران و فروشندگان می‌توانند با یکدیگر ملاقات کنند.

تریدرها با شرکت در معاملات آتی می‌توانند در برابر ریسک‌ها از سرمایه خود محافظت کنند یا سعی کنند از حرکات بازار سود ببرند، اما باید از ریسک‌های ذاتی ناشی از اهرم‌ و نوسانات بازار آگاه باشند.

مزایای فیوچرز

معاملات آتی دارای چندین مزیت است:

اهرم: معامله‌گران می‌توانند یک موقعیت بزرگ را با سرمایه نسبتاً کمی کنترل کنند که امکان بازده بالاتر سرمایه را فراهم می‌کند.

نقدینگی: بازارهای آتی به‌طورکلی بسیار نقد هستند، به این معنی که معامله‌گران به‌راحتی می‌توانند بدون تأثیر قابل‌توجهی بر قیمت بازار خارج و وارد شوند.

تنوع: معاملات آتی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا در معرض انواع طبقه‌های دارایی از جمله کالاها، ارزها و شاخص‌های سهام قرار گیرند و به تنوع پرتفوی (سبد سهام) آن‌ها کمک می‌کند.

پوشش ریسک: کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران می‌توانند از معاملات آتی برای محافظت در برابر نوسانات قیمت در دارایی پایه استفاده کنند و از خود در برابر تغییرات نامطلوب قیمت محافظت کنند.

شفافیت: بازارهای آتی تنظیم می‌شوند و قیمت‌ها در دسترس عموم قرار می‌گیرد که این امر شفافیت را برای شرکت‌کنندگان فراهم می‌کند.

استانداردسازی: قراردادهای آتی استاندارد شده‌اند، به این معنی که شرایط مشخصی دارند که تجارت آن‌ها را آسان می‌کند.

معاملات 24 ساعته: بسیاری از بازارهای آتی تقریبا 24 ساعت در روز باز هستند و به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا به اخبار و رویدادهای بازار واکنش سریع نشان دهند.

پتانسیل سود در بازارهای صعودی و نزولی: تریدرها می‌توانند قراردادهای آتی بلندمدت (خرید) یا کوتاه (فروش) ببندند و به آن‌ها امکان می‌دهد از شرایط روبه‌رشد و نزولی بازار سود ببرند.

این مزایا معاملات آتی را به گزینه‌ای جذاب برای معامله‌گران و سرمایه‌گذاران مختلف تبدیل می‌کند.

معایب فیوچرز

معاملات آتی با چندین خطر همراه هستند:

ریسک بازار: قیمت دارایی پایه می‌تواند به طور قابل‌توجهی در نوسان باشد و اگر برخلاف موقعیت شما حرکت کند، منجر به زیان قابل‌توجهی می‌شود.

ریسک اهرمی: معاملات آتی اغلب شامل اهرم است، به این معنی که می‌توانید ارزش قرارداد بزرگ را با سرمایه اولیه نسبتاً کم کنترل کنید. با آن که استفاده از اهرم در افزایش سود نقش چشمگیری دارد اما می‌تواند مقدار زیان وارده را نیز به حد زیادی بالا ببرد.

ریسک نقدینگی: در برخی بازارها، ممکن است خریدار یا فروشنده کافی برای انجام معامله با قیمت دلخواه شما وجود نداشته باشد که می‌تواند منجر به لغزش یا ناتوانی در بستن سریع یک موقعیت شود.

ریسک طرف مقابل: درحالی‌که صرافی‌های آتی با عمل به‌عنوان طرف مقابل در تمام معاملات، این ریسک را کاهش می‌دهند، هنوز ریسک جزئی مربوط به نکول (موقعیتی طرف قرارداد نتواند به تمام تعهداتش عمل کند)، به‌خصوص در بازارهای خارج از بورس (OTC) وجود دارد.

ریسک نرخ بهره: تغییرات در نرخ بهره‌ می‌تواند بر قیمت‌گذاری قراردادهای آتی تأثیر بگذارد، به‌ویژه برای آن‌هایی که با ابزار‌های مالی مرتبط هستند.

فراخوان سرمایه اولیه: اگر بازار برخلاف موقعیت شما حرکت کند، ممکن است از شما خواسته شود که وجوه اضافی‌ای را برای حفظ موقعیت خود واریز کنید. اگر نتوانید شرایط مارجین (margin) را برآورده کنید، معامله بسته می‌شود و سرمایه شما از بین می‌رود که این فرایند لیکویید شدن (liquidation) نام دارد.

ریسک انقضا: قراردادهای آتی دارای تاریخ انقضا هستند و موقعیت‌ها باید قبل از این تاریخ بسته یا لغو شوند تا از تحویل دارایی پایه جلوگیری شود که این عمل می‌توان منجر به هزینه‌های غیرمنتظره شود.

درک این ریسک‌ها و اجرای استراتژی‌های مدیریت ریسک هنگام معامله قراردادهای آتی برای معامله‌گران بسیار مهم است.

تفاوت فیوچرز و آپشن چیست؟

فیوچرز و آپشن دو نوع قرارداد مالی مشتقه هستند که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهند تا به طریق مختلف از نوسانات بازار بهره‌برداری کنند. در اینجا به تفاوت‌های کلیدی میان این دو نوع قرارداد اشاره می‌شود:

تعهدات طرفین

• فیوچرز: در قراردادهای فیوچرز، هر دو طرف (خریدار و فروشنده) موظف به انجام معامله هستند. این بدین معناست که در تاریخ انقضا، خریدار باید دارایی را با قیمت توافق شده بخرد و فروشنده نیز باید آن را بفروشد.
• آپشن: در قراردادهای آپشن، خریدار حق (اما نه الزام) خرید یا فروش دارایی را دارد. یعنی خریدار می‌تواند تصمیم بگیرد که آیا می‌خواهد قرارداد را اجرا کند یا خیر. فروشنده آپشن نیز موظف به اجرای قرارداد در صورت درخواست خریدار است.

هزینه معاملات

• فیوچرز: در معاملات فیوچرز، معمولاً هیچ هزینه‌ اولیه‌ای برای خرید قرارداد وجود ندارد. سرمایه‌گذاران باید مارجین (پیش‌پرداخت) مشخصی در حسابشان داشته باشند.
• آپشن: خریدار آپشن باید هزینه‌ای به نام “پریمیوم” بپردازد. این هزینه به‌عنوان حق خرید یا فروش دارایی درنظر گرفته می‌شود.

پتانسیل سود و ضرر

• فیوچرز: در بازار فیوچرز، پتانسیل سود و ضرر نامحدود است. هر دو طرف ممکن است به‌شدت تحت‌تأثیر نوسانات قیمت قرار گیرند، و این می‌تواند منجر به ضررهای بزرگ شود.
• آپشن: در معاملات آپشن، پتانسیل ضرر خریدار محدود به مبلغی است که به‌عنوان پریمیوم پرداخت کرده است. اما سود می‌تواند در آپشن‌های خرید نامحدود و در آپشن‌های فروش محدود باشد.

تاریخ انقضا و مدت‌زمان

• فیوچرز: مدت‌زمان قراردادهای فیوچرز معمولاً ثابت و مشخص است و باید در تاریخ انقضا انجام شود.
• آپشن: آپشن‌ها همچنین دارای تاریخ انقضا هستند، اما خریدار می‌تواند تا آن تاریخ صبر کند و در صورت انتخاب، قرارداد را اجرا کند.

کاربردها

• فیوچرز: اغلب برای هجینگ (حفاظت از نوسانات قیمت) و سفته‌بازی بر اساس حرکت قیمت‌ها استفاده می‌شوند.
• آپشن: عموماً برای محافظت از سرمایه‌گذاری‌ها، سفته‌بازی یا به‌عنوان ابزارهای استراتژیک برای مدیریت ریسک استفاده می‌شوند.

باتوجه‌به این تفاوت‌ها، هر کدام از این قراردادها دارای ویژگی‌ها و ریسک‌های خاص خود هستند که سرمایه‌گذاران باید باتوجه‌به استراتژی مالی و ریسک‌های مرتبط قرارداد موردنظر خود را انتخاب کنند.

استراتژی‌های سودآور در فیوچرز

در تجارت فیوچرز، چندین استراتژی مختلف وجود دارد که می‌تواند به سودآوری کمک کند. در اینجا به برخی از این استراتژی‌ها اشاره می‌کنیم:

1-معاملات هم‌راستا (Trend Following): سرمایه‌گذاران سعی می‌کنند از حرکت‌های بزرگ بازار بهره‌برداری کنند و معاملاتی را باز کنند که با روند کلی قیمت‌ها هم‌راستا باشد.

2-معاملات نوسانی (Swing Trading): این استراتژی شامل خرید و فروش در شرایط نوسانی قیمت‌ها است. سرمایه‌گذاران در زمان‌هایی که قیمت‌ها کاهش می‌یابد خرید و در زمان‌های افزایش قیمت فروش می‌کنند.

3-آربیتراژ (Arbitrage): این روش شامل خرید و فروش همزمان دارایی در بازارهای مختلف به منظور بهره‌برداری از اختلاف قیمت‌ها بین آن‌ها است.

4-معاملات پوشش ریسک (Hedging): در این استراتژی از فیوچرز برای کاهش ریسک در سرمایه‌گذاری‌های دیگر استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، کشاورزان می‌توانند برای حفاظت از خود در برابر کاهش قیمت محصولات، قراردادهای فیوچرز بفروشند.

5-استفاده از تحلیل تکنیکال: تحلیل‌گران با استفاده از نمودارها و الگوهای قیمتی، تلاش می‌کنند نقاط ورود و خروج مناسبی برای معاملات شناسایی کنند.

6-استفاده از الگوهای قیمتی و اندیکاتورها: در این روش ابزارهای مختلف مانند اندیکاتور میانگین متحرک، RSI و سایر اندیکاتورها برای شناسایی نقاط خرید و فروش به کار برده می‌شوند.

نقش بورس و بازارهای مالی در فیوچرز

بورس و بازارهای مالی نقش مهمی در معاملات آتی دارند. این نقش‌ها به چندین بخش تقسیم می‌شوند:

• پلتفرم‌های معاملاتی: بورس‌ها بسترهایی فراهم می‌کنند که تریدرها بتوانند قراردادهای فیوچرز را خریدوفروش کنند. این بازارها شامل بورس‌های کالا، بورس‌های مالی و بورس‌های تخصصی مختلف هستند.
• شفافیت قیمت: بورس‌ها با ارائه اطلاعات به‌روزرسانی شده در مورد قیمت‌ها، حجم معاملات و روند بازار، شفافیت کافی را برای معامله‌گران فراهم می‌کنند. این اطلاعات به تصمیم‌گیری بهتر کمک می‌کند.
• تأمین نقدینگی: بازارهای مالی با جذب تعداد زیادی از تریدرها، تأمین نقدینگی را تضمین کرده و به تریدرها اجازه می‌‌دهند که به‌سادگی از موقعیت‌های خود وارد و خارج شوند.
• مقررات و نظارت: بورس‌ها تحت نظارت نهادهای دولتی فعالیت می‌کنند که این امر به کاهش تقلب و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران کمک می‌کند. تنظیمات بازار می‌تواند به حفاظت از حقوق معامله‌گران کمک کند.
• امکان هجینگ (Hedging): بازارهای مالی به شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که با استفاده از قراردادهای فیوچرز، ریسک‌های خود را در برابر نوسانات قیمت‌ها مدیریت کنند.
• ابزارهای متنوع: بورس‌ها و بازارهای مالی ارائه‌دهنده ابزارهای مختلفی برای مدیریت ریسک و افزایش سودآوری هستند. معامله‌گران می‌توانند از قراردادهای فیوچرز برای کالاها، ارزها، سهام‌ها و اوراق‌قرضه بهره‌برداری کنند.

به‌طورکلی، بورس و بازارهای مالی پایه‌ای برای فعالیت‌های معاملاتی در عرضه فیوچرز فراهم می‌کنند و به معامله‌گران اجازه می‌دهند تا با استفاده از تحلیل‌ها و استراتژی‌های مختلف، سودآوری خود را افزایش دهند.

معاملات فیوچرز مناسب چه کسانی است؟

سرمایه‌گذاران باتجربه: افرادی که با بازارهای مالی آشنایی دارند و تجربه‌ای در معامله‌گری دارند می‌توانند از فیوچرز بهره‌مند شوند.

تریدرهای نوسانی و روزانه: افرادی که می‌خواهند ریسک‌های خود را مدیریت کنند و از ابزارهای هج (Hedging) برای محافظت از سرمایه خود استفاده کنند.

معامله‌گران با سرمایه کم: افرادی که به دنبال فرصت‌های سودآور در بازارهای کالا یا مالی هستند و می‌خواهند از نوسانات قیمت استفاده کنند.

کسانی که دانش کافی دارند: افرادی که می‌دانند چگونه تحلیل تکنیکال و بنیادی را به کار بگیرند و از ابزارها و سیگنال‌های مختلف برای تصمیم‌گیری استفاده کنند.

کسانی که ریسک‌پذیری بالایی دارند: افرادی که توانایی تحمل نوسانات و زیان‌های بالقوه دارند، زیرا معاملات آتی می‌تواند بسیار پرریسک باشند.

اگر شما در یکی از دسته‌های بالا قرار دارید و به تحلیل بازار مسلط هستید، معاملات فیوچرز ممکن است برای شما مناسب باشد. همچنین در کنار این ویژگی‌ها مدیریت ریسک و دانش لازم نیز مهم است.

جمع‌بندی

قراردادهای آتی توافق‌نامه‌هایی هستند که میان دو طرف برای خرید یا فروش یک دارایی در تاریخ معین و با قیمت تعیین شده در آینده شکل می‌گیرند. تریدرها و سرمایه‌گذاران با شرکت در معاملات آتی می‌توانند در برابر ریسک‌ها از سرمایه خود محافظت کنند یا سعی کنند از حرکات بازار سود ببرند، اما باید از ریسک‌های ذاتی ناشی از اهرم‌ و نوسانات بازار آگاه باشند. تحلیل بازار، کسب دانش موردنیاز و به‌کارگیری استراتژی‌های سودآور می‌توانند به افزایش سود شما در معاملات فیوچرز یاری کنند. شما چه قرارداد مالی‌ای را ترجیح می‌دهید؟ تجربه استفاده از این معاملات را دارید؟