به عنوان یک معاملهگر در بازار فارکس لازم است بدانید که اقتصاد یک کشور چگونه نفس میکشد. یا اینکه چرا قیمت طلا و ارز به طور مداوم در نوسان است. همه این مسائل در شاخصی به نام شاخص خرده فروشی نهفته است. یک شاخص قدرتمند که به عنوان نبض اقتصاد یک جامعه از آن یاد میشود. داشتن اطلاعات کافی در مورد شاخص خرده فروشی، تصویری روشن از وضعیت اقتصادی یک کشور را نشان میدهد که به دنبال آن تغییرات روند بازارهای مالی نیز وضوح بیشتری پیدا میکند.
در این مقاله به بررسی دقیق مفهوم شاخص خرده فروشی، نحوه محاسبه RSI، شاخص خرده فروشی در فارکس و همچنین تاثیر این شاخص بر قیمت ارز، دلار و طلا را بررسی میکنیم. اگر دوست دارید تبدیل به یک معاملهگر حرفهای شوید، با ما همراه باشید.
تعریف شاخص خرده فروشی
به منظور درک کامل شاخص خرده فروشی ابتدا باید با چند مفهوم جزئیتر آشنا شویم تا بتوانیم این اصطلاح را به طور سادهتر به کار بگیریم.
خرده فروشی: این اصطلاح در واقع همان معامله بین مصرفکننده نهایی و فروشندگان کالا است. خرده فروش به کسانی اطلاق میشود که واسطه بین مصرفکننده و تولیدکننده هستند. در واقع تمام فروشندگانی که به طور مستقیم با مصرفکننده نهایی یک کالا یا خدمات در ارتباط و به آنها میفروشند، خرده فروش هستند. بنابراین فروشگاههای بزرگ و کوچک که در هر زمینهای کالا ارائه میدهند و حتی تمام آنلاینشاپها که مصرفکننده، کالا را مستقیم و بیواسطه از آنها خرید میکند، خرده فروش محسوب میشوند.
زنجیره تامین: این زنجیره به سلسله مراتب تولید کالا تا رسیدن به دست مصرف کننده گفته میشود. زنجیره تامین با تامینکنندگان مواد اولیه برای تولید کالا آغاز میشود، سپس این مواد اولیه به دست تولیدکننده میرسد، تولید کننده کالا را تولید کرده و به عمده فروشان میسپارد. عمده فروشی نیز کالاها را در بین خرده فروشان توریع کرده تا به دست مصرفکنندگان نهایی برسانند. برای تکمیل اطلاعات در این زمینه مطالعه شاخص PMI را به شما پیشنهاد میدهیم.
شاخص خرده فروشی (RSI): اکنون که با مفهوم خرده فروشی آشنا شدیم، راحتتر میتوانیم شاخص خرده فروشی را تعریف و درک کنیم. این شاخص نشاندهنده میزان تقاضا و خرید مصرفکنندگان در مورد یک کالاست. یعنی هر مقدار که خرده فروش موفق به فروش کالا باشد، آمار بدست آمده از قیمت و فروش آن کالا به عنوان شاخص خرده فروشی آن کالا در نظر گرفته میشود. RSI نبض اقتصاد را در دست دارد و هر چقدر مقدار آن بالاتر باشد به معنی پویایی و رشد اقتصاد است. از روی شاخص خرده فروشی، میزان تورم، قدرت خرید مردم، الگوهای مصرف در یک جامعه و حتی نرخ بهره پیشبینی و سنجیده میشود.
بنابراین شاخص خرده فروشی یکی از معیارهای قدرتمند برای سنجش سلامت اقتصاد یک کشور است. هر چقدر این شاخص مقدار بالاتری داشته باشد، روند مثبت حرکت بازار را نشان میدهد.
اما سیاستگذاران باید به این نکته مهم توجه کنند که همیشه افزایش در شاخص خرده فروشی یک روند مثبت نیست، حتی ممکن است نشانهای از تورم را در خود داشته باشد. وقتی تقاضا برای یک کالا به طور مداوم وجود داشته باشد، این خود باعث افزایش نرخ کالا و در نتیجه افزایش تورم میشود.
ویژگیهای شاخص خرده فروشی
هر شاخص اقتصادی ویژگیهای منحصربهفردی دارد که شاخص خرده فروشی هم از این امر مستثنی نیست. مهمترین این ویژگیها عبارتاند از:
معیاری برای سنجش تقاضا و توان خرید مصرفکنندگان
آماری که از شاخص خرده فروشی بدست میآید، میزان قدرت خرید یک جامعه نسبت به یک کالا را نشان میدهد. هر چقدر قدرت خرید خانوارها افزایش داشته باشد، نشان میدهد که خانواده در شرایط اقتصادی مناسبی قرار دارد و نرخ بیکاری رو به کاهش است که این خود بیانگر اقتصاد رو به رشد یک جامعه است.
به عنوان یک شاخص پیشرو برای پیشرفت اقتصادی
میزان این شاخص، نشان میدهد که فروش کالا از طریق خرده فروشیها چه مقدار افزایش یا کاهش یافته و در نتیجه معیاری از میزان تولید آن جامعه را مشخص میکند که این خود گویای رشد یا رکود اقتصادی در آن کشور است.
عامل اثربخش در بازارهای مالی
از ویژگیهای مهم این شاخص این است که با تغییرات چشمگیر و قابل توجه به راحتی بر روی بازارهای مالی مانند فارکس، اوراق بهادار و بازارهای سهام تاثیرگذار است و گاهی روند بازارها را میتوان از میزان شاخص خرده فروشی تعیین کرد.
انواع تحلیل بر اساس تنوع کالا
به دلیل تنوع بالای کالاهای عرضه شده در بخش خرده فروشی، تحلیلهای خرده فروشی هم به صورت ماهانه هم به صورت فصلی و یا سالانه میتواند انجام شود. این باعث میشود تا انواع مصرف کننده بهتر شناسایی شود و سیاستهای اقتصادی بر اساس رفتار این مصرفکنندگان بهتر پایهریزی شود.
تاثیر بر نرخ تورم و نرخ ارز
همانطور که اشاره شد زمانی که تقاضا برای یک کالا افزایش مییابد، درست است که باعث افزایش شاخص خرده فروشی میشود، اما این به نوبه خود باعث افزایش قیمت آن کالا و در نتیجه صعود نرخ تورم میشود. در این صورت نمیتوان گفت که شرایط اقتصادی به دلیل افزایش تولید رو به رشد است. برعکس، زمانی که تورم در یک کشور زیاد شود، پیچیدگیهای اقتصادی بیشتر شده و این موضوع بر روی همه بخشهای یک جامعه به راحتی تاثیرگذار است که از این موارد میتوان به نرخ ارز و نرخ بهره اشاره کرد که با تورم در یک جامعه رابطه مستقیم دارد.
نحوه محاسبه شاخص خرده فروشی
محاسبه RSI، برای هر کشور به طور خاص و منحصر به همان کشور اندازهگیری میشود. همه چیز در بازار از فروش آنلاین گرفته تا فروش در فروشگاههای بزرگ، حتی فروش رستورانها و هتلها، باید بررسی شود. فروش، شامل کالاهای بادوام (یعنی کالاهایی که بیش از سه سال عمر میکنند) و کالاهای غیربادوام (کالاهایی که عمر کوتاهی دارند) میشود. برای محاسبه شاخص خرده فروشی، مراحلی باید انجام شود که به شرح زیر است.
مشخص کردن دستههای اصلی به عنوان سبد کالایی
سبد کالایی در خرده فروشی به دستههای اصلی زیر تقسیمبندی میشود:
- خرده فروشان تجارت الکترونیک
- فروشگاههای بزرگ مثل هایپر مارکتها
- فروشگاههای لوازم ورزشی
- فروشگاههای موارد غذایی و آشامیدنی
- فروشگاههای مبلمان و دکوراسیون
- فروشگاههای لوازم خانگی و برقی
- فروشگاههای پوشاک
- فروشگاههای آرایشی و بهداشتی
- فروشگاههای ساختمانی
- هتلها و رستورانها و کافهها
- نمایندگیهای خودرو و قطعات یدکی
- جایگاههای بنزین
- فروشگاههای متفرقه و خدمات دیگر
این دستهبندی باید در فواصل زمانی مشخصی بهروزرسانی شود تا بتوان از روی آن تغییرات الگوی مصرف خانوادهها را تعیین کرد. تعیین نوع الگوی مصرف، در میزان افزایش یا کاهش سطح اقتصاد و رفاه آن خانواده و در نهایت جامعه بسیار موثر است.
جمعآوری دادههای مربوط به قیمت کالاها و خدمات
بعد از مشخص شدن نوع دستهبندی کالا، اکنون نوبت جمعآوری قیمت هر کالا و خدمات در دورههای زمانی مختلف است. فروشگاههای مختلف، بازارها و منابع آنلاین ملاک جمعآوری این دادهها قرار میگیرند.
مشخص کردن وزن کالاهای خرده فروشی
برای اینکه اهمیت یک کالا در سبد کالایی خانوارها مشخص شود، به آن وزن مشخصی اختصاص داده میشود. هر کالایی که سهم بیشتری از سبد کالایی را داشته باشد، وزن بالاتری برای آن تعیین میکنند.
محاسبه شاخص قیمت با استفاده از قیمت و وزن کالا
در این مرحله وزن و قیمت کالا را در هم ضرب میکنند، برای هر کالایی که در سبد کالایی قرار دارد این کار را انجام میدهند و سپس همه را با هم جمع میکنند تا یک شاخص هزینه در سبد کالایی مردم بدست آید.
برای محاسبه شاخص قیمت در خرده فروشی، یک سال را به عنوان سال پایه درنظر میگیرند و سپس شاخص هزینه سبد کالایی سال مورد نظر را تقسیم بر شاخص هزینه در سال پایه میکنند و از آن درصد میگیرند تا تعیین کنند که شاخص خرده فروشی در هر سال چه روندی (کاهشی یا افزایشی) را طی میکند.
چگونه شاخص خرده فروشی بر بازار فارکس تاثیر میگذارد؟
شاخص خرده فروشی در یک کشور خبر از حال و احوالات جیب مردم آن جامعه میدهد. بالا رفتن این شاخص یعنی مردم بیشتر خرج میکنند و اقتصاد آن جامعه رونق دارد. اینکه این رونق چه تاثیری بر بازار ارز و فارکس خواهد گذاشت اکنون با هم بررسی میکنیم. در نرمافزارهای فارکس هم اندیکاتور RSI بیانگر اهمیت تاثیر این شاخص بر بازار فارکس است. با استفاده از استراتژی همپوشانی میتوانیم جهت روند بازار را به نحو درستتری تشخیص دهیم.
افزایش نقدینگی در بازار
زمانی که مردم پول بیشتری خرج میکنند، در بازار نیز پول بیشتری میچرخد. این موضوع باعث افزایش تقاضا برای ارز میشود که به همراه خود افزایش نرخ ارز آن کشور را شامل میشود. البته این به نوبه خود میتواند افزایش درصد تورم را نیز به همراه داشته باشد.
جذب سرمایهگذار خارجی
وقتی در یک کشور اقتصاد رونق داشته باشد، قطعا این موضوع مثل یک آهنربا عمل میکند و سرمایهگذاران خارجی را برای سرمایه در آن کشور جذب خواهد کرد. ورود سرمایه خارجی به یک کشور به طور موثری باعث تقویت ارزش پول آن کشور خواهد شد و افزایش نرخ ارز را به دنبال خواهد داشت.
افزایش نرخ بهره
رونق گرفتن بازار و داغ شدن اقتصاد در یک کشور، قطعا افزایش قیمتها و تورم را در پی خواهد داشت. در این شرایط بانک مرکزی هم دست به کار خواهد شد و برای کنترل اوضاع، نرخ بهره را بالا میبرد. با بالا رفتن نرخ بهره، بویی به مشام سرمایهداران خارجی میرسد که بخواهند از این آب گلآلود به نفع خود استفاده کنند. بنابراین اقدام به سرمایهگذاری در بانکهای آن کشور کرده که با این کار نرخ ارز آن کشور تقویت میشود و بازار فارکس نیز روند رو به رشدی میگیرد.
تغییرات ناگهانی در بازار ارز
هر زمانی که آمار خرده فروشی منتشر شود، تجربه ثابت کرده که بازار ارز دستخوش نوسانات شدید کوتاهمدت و یا لحظهای میشود. هر چند که نوسانات بازار ارز ممکن است تحت تاثیر عوامل دیگر نیز باشد، اما این تغییرات ناگهانی میتواند فرصتهای بسیار خوبی در اختیار معاملهگران، برای کسب سود در فارکس قرار دهد.
اثرات شاخص خرده فروشی بر قیمت دلار
رابطه بین شاخص خرده فروشی و دلار یک رابطه پیچیده است و به سادگی نمیتوان گفت با افزایش این شاخص قیمت دلار هم به همان نسبت افزایش مییابد. زیرا افرایش یا کاهش قیمت دلار به عوامل اساسی دیگر همچون سیاستهای تجاری، روانشناسی بازار، تاثیر فناوری و حتی رویدادهای غیرمنتظره، بسیار وابسته است. با این حال یک عامل موثر بر افزایش قیمت دلار، همین شاخص خرده فروشی است. چراکه همانطور که در بخشهای قبلی ذکر شد، افزایش این شاخص نشاندهنده رونق، تقویت اقتصادی و صعودی نرخ دلار و کاهش این شاخص بر ضعف اقتصاد و کاهش نرخ دلار دلالت دارد.
اما اگر با نگاهی عمیقتر در این حوزه ورود کنیم، متوجه میشویم که عوامل پنهان دیگری نیز وجود دارد که میتواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم بر این رابطه تاثیرگذار باشد. یکی از این عوامل تغییرات الگوی مصرف است. ممکن است افزایش شاخص خرده فروشی به دلیل تغییر در سبد خرید مصرفکنندگان باشد. مثلا خرید کالاهای لوکس و یا خدمات دیجیتال در الویت مصرفکننده قرار گرفته باشد که این خود به طور متفاوتی میتواند بر روی تقاضا برای دلار تاثیر بگذارد و پیامد آن افزایش قیمت دلار است.
باید به این موضوع توجه داشت که کالاهای لوکس درصد بسیار پایینی از کل کالاهای مصرفکنندگان را تشکیل میدهد، اما چون قیمت آن خیلی بیشتر از کالاهای روزمره است، حتی با درصد خرید پایین هم میتواند باعث افزایش سبد هزینه شود و در نتیجه شاخص خرده فروشی را افزایش دهد. بنابراین در اینجا به طور قطع نمیتوان گفت که مصرف کالاهای مصرفی افزایش پیدا کرده، پس در آن جامعه رونق اقتصادی داریم. این موضوع ممکن است تاثیر معکوس در اقتصاد و در نتیجه قیمت دلار داشته باشد.
آیا شاخص خرده فروشی بر قیمت طلا موثر است؟
همانطور که در بالا اشاره شد شاخص خرده فروشی به ما نشان میدهد مصرفکنندگان تا چه حد تمایل و اشتیاق به خرج کردن دارند که این نمایانگر شرایط مساعد یا نامساعد مالی یک خانواده است. افزایش این شاخص حاکی از رونق اقتصادی و بهبود قدرت خرید مردم است، در حالیکه کاهش آن زنگ خطری برای رکود و نامساعد بودن اقتصاد است.
در این بین شاخص خرده فروشی میتواند ارتباط تنگاتنگی با قیمت طلا داشته باشد. به چه صورت؟ توضیح میدهیم. طلا از زمان قدیم به عنوان یک شاخص سرمایهگذاری و پسانداز شناخته شده است و در واقع به عنوان یک کالای لوکس مصرفی کمتر به آن نگاه شده است. هر زمانی که شرایط اقتصادی متزلزل شود و تصویر روشنی از آینده یک جامعه در اذهان نقش نبندد، این دلهره در دل مردم آن جامعه ایجاد میشود که بخواهند ارزش دارایی و نقدینگی خود را حفظ کنند، بنابراین بهترین راه را خرید طلا تصور میکنند.
در واقع میتوان اینطور توضیح داد که با افزایش شاخص خرده فروشی، تورم نیز پلههای صعود را طی میکند که این به نوبه خود میتواند کاهش ارزش پول ملی را به دنبال داشته باشد. جامعهای که در آن درصد تورم بسیار بالاست قطعا برای سرمایهگذاری خوشایند نیست. در چنین شرایطی طلا میتواند به عنوان یک محافظ برای کاهش ارزش پول نقد عمل کند. بنابراین تقاضا برای خرید طلا بالا رفته و در نهایت قیمت آن نیز افزایش مییابد.
رابطه طلا، دلار و شاخص خرده فروشی
از طرف دیگر میدانیم که طلا و دلار رابطه معکوس با یکدیگر دارند. هر زمان که دلار افزایش پیدا کند، قیمت طلا کاهش مییابد و برعکس. بررسی کردیم که با افزایش شاخص خرده فروشی قیمت دلار نیز بالا میرود. پس این موضوع بر قیمت طلا تاثیر گذاشته و در کفه پایین ترازو قرار میگیرد. بنابراین RSI هم میتواند رابطه معکوس با قیمت طلا داشته باشد و هم رابطه مستقیم. به طور قطع نمیتوان گفت که این روند چطور پیش میرود. چراکه باید عوامل اقتصادی و سیاسی دیگری را نیز برای افزایش یا کاهش این شاخص و قیمت طلا و دلار در نظر گرفت.
در نهایت میتوان گفت رابطه بین شاخص خرده فروشی و قیمت طلا مانند رابطه دو بازیگر است که نقش مکمل یکدیگر را دارند و در مقابل هم بازی میکنند. بدون هر کدام از نقشها، نقش دیگری به خوبی دیده نمیشود. با رصد دقیق تغییرات شاخص خرده فروشی و درک عمیق رابطه آن با طلا، میتوان فرصتهای بسیار ناب و پرسودی را در بازارهای مالی به دست آورد. اما حتما این موضوع را مدنظر بگیرید که هر گونه تغییری بر RSI قطعا بر قیمت طلا نیز تاثیر خواهد گذاشت که میتواند روند بازار را نیز دستخوش تغییراتی کند.
عوامل موثر بر شاخص خرده فروشی
تا اینجا با تعریف شاخص خرده فروشی و تاثیر آن بر اقتصاد یک جامعه، قیمت دلار و بازار فارکس و حتی طلا را بررسی کردیم. اما بهتر است بدانیم چه عواملی میتواند بر شاخص خرده فروشی موثر باشد و آن را افزایش یا کاهش دهد.
سطح درآمد خانوادهها: که خود از عوامل اصلی بر میزان شاخص خرده فروشی است. در واقع میزان درآمد است که تعیین میکند چه کالاهایی در سبد خرید خانواده قرار بگیرد. هر چه این سطح درآمدی بیشتر باشد، نشاندهنده رونق اقتصادی، کاهش نرخ بیکاری و در نتیجه افزایش شاخص قیمت خرده فروشی است.
نرخ بهره: گاهی نرخ بهره تحت تاثیر عوامل دیگری افزایش مییابد. این موضوع باعث کاهش تقاضا برای وام شده در نتیجه خرید کالاهای گران قیمت را کاهش میدهد.
اعتماد مصرفکننده به آینده اقتصادی: زمانی که مردم به آینده اقتصادی کشور خود خوشبین باشند با اشتیاق و اعتماد بیشتری خرج میکنند که نتیجه آن افزایش شاخص خرده فروشی است.
قیمت انرژی: افزایش قیمت انرژی میتوان هزینههای بیشتری را به خانوادهها تحمیل کند که این خود، باعث کاهش قدرت خرید آنها و پایین آمدن شاخص خرده فروشی میشود.
اتفاقات و رویدادهای جهانی: مانند جنگها، بحرانهای اقتصادی و بیماریهای همهگیر، بسیار میتواند بر روی توان خرید مصرفکننده و شاخص قیمت خرده فروشی تاثیرگذار باشد.
کلام آخر
در این مقاله آنچه برای درک شاخص خرده فروشی لازم بود بیان شد. متوجه شدیم که این شاخص تاثیر بسیار عمیقی بر رشد و رکود اقتصاد یک جامعه خواهد گذاشت و به جرات میتوان گفت 70 درصد سیاستگذاریهای اقتصادی بر پایه تغییرات RSI چیده میشود. هر چند که در بازار فارکس و دیگر بازارهای مالی، عوامل دیگری بر تغییر روند بازار دخیل هستند، این شاخص هم تاثیر قابل توجهی بر روند بازار دارد. زیرا هم بازار دلار و هم بازار طلا را دستخوش تغییرات شگرفی میکند. اما به این موضوع نیز دقت داشته باشید که شاخص خرده فروشی تنها یک قطعه از پازل پیچیده بازارهای مالی است و برای تحلیل دقیقتر این بازار به خصوص فارکس، باید عوامل دیگری مانند سیاستهای پولی، رویدادهای جهانی و احساسات بازار را نیز در نظر بگیرید. با این حال، درک و تسلط شما بر RSI، شما را به یک تحلیلگر مالی قدرتمند تبدیل خواهد کرد.
